İLKYARDIM NEDİR?
Kaza durumunda olay yerinde tıbbi araç gereç kullanılmadan ilaçsız yapılan müdahaledir.
İlkyardımın amacı yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak ve yaralının durumunun kötüleşmesini önlemektir.
***İLKYARDIMIN TEMEL UYGULAMALARININ DOĞRU SIRALANIŞI
Koruma – Bildirme – Kurtarma (K-B-K)
***İLKYARDIMIN ‘ABC’ si
İLKYARDIMIN A’ sı: Hava Yolu Açıklığının Değerlendirilmesi
Baş-Çene Pozisyonu verilir
İLKYARDIMIN B’ si: Solunumun Değerlendirilmesi
Bak-Dinle Hisset Yöntemiyle Kontrol Edilir
İLKYARDIMIN C’ si: Dolaşımın Değerlendirilmesi
Nabız Kontrol Edilir
İLKYARDIMDA ÖNCELİK SIRASI
1.Solunumu olmayanlar
2. Solunum zorluğu çeken
3.Kalbi Duranlar
4. Kanaması olan
5.Şoka girenler
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ
Solunumu olmayan ve kalbi durmuş olanlara Temel Yaşam Desteği uygulanır.
Temel yaşam desteği 2 suni solunum ve 30 kalp masajı şeklinde tekrarlanır.
Ağzında ve burnunda kanaması olanlarda suni solunum yapılamadığı durumlarda;
1.Holger-Nielsen Yöntemi (Sırttan Bastırma)
2.Silvester Yöntemi uygulanır.
SOLUNUM YOLU TIKANIKLIĞI
Kısmi Tıkanma
Az da olsa, bir miktar hava geçişinin olduğu durumlarda kişi öksürür, nefes alabilir, konuşabilir. İlk yardım olarak kişiye dokunulmaz ve öksürmeye teşvik edilir.
Tam Tıkanma
Şahıs nefes alamıyor, konuşamıyor, iki elini boğazına götürüyorsa nefes borusu tam tıkanmış demektir.
Nefes borusuna kaçan yabancı cisim Heimlich Manevrası ile çıkarılır.
YARALANMALAR
BAŞ yaralanmalarında hastada bulantı ve kusma görülebilir. Göz bebekleri büyür.
GÖĞÜS yaralanmalarında, akciğerlerin hava almaması için elle veya ıslak bezle kapatılır. Yabancı cisim batmışsa çıkartılmaz. Hasta yarı oturuş pozisyonunda sevk edilir.
KARIN yaralanmalarında bu bölgede iç kanamadan dolayı sertlik görülür, hastaya sulu gıda verilmez, buz tatbik edilir. Hastaya verilecek pozisyon yara yukarıdan aşağıya doğru ise ayaklar birleştirilip sevk edilir. Yara Enine ise diz bükülerek sevk edilir.
OMURGA yaralanmalarında hastaya sırt üstü düz yatış pozisyonu verilir. Dikkatli taşınmaz ise hasta felç olabilir.
YARALIYA VERİLECEK POZİSYONLAR
YAN YATIŞ: Zor solunum yapanlar, kusanlar, zehirlenenler, beyin kanaması olup, kulağından kan gelenler
OTURUŞ: Baş yaralanması, köprücük-kol ön kol kırıkları olanlar.
OTURUŞ-YARI OTURUŞ: Kaburga kırıkları, göğüs yaralanması olanlar,
SIRT ÜSTÜ: Bacak kemiği kırıklı, omurga kırıklarında
ŞOK POZİSYONU: Şoka girenler ve bayılanlar.
ŞOK POZİSYONU
Yaralı sırt üstü yatırılır. Ayakları yerden 30 cm kaldırılıp desteklenir. Baş yana çevrilir. Üzeri bir battaniye vs. ile örtülür.
KANAMA ÇEŞİTLERİ
1.Atar Damar Kanaması
En tehlikeli kanama türüdür.
Rengi açık kırmızıdır ve fışkırır tarzda kanar.
2.Toplar Damar Kanaması
Koyu kırmızı renkte ve akıntı şeklindedir.
3.Kılcal Damar Kanaması
Sızıntı şeklindedir.
Kanamalarda kanayan yer kalp seviyesinin üstünde tutulur.
Kanamalarda temiz elle veya bezle tampon uygulaması yapılır.
***Kanamalarda tentürdiyot, oksijenli su ve pamuk kullanılmaz.
Uzuv kopmalarında turnike (boğucu sargı) uygulanır.
Kanı azaltmak için nabız bölgelerine basınç uygulanır.
KIRIKLARDA İLKYARDIM
Kırıklar vücudun tüm bölgelerinde, çıkık ve burkulmalar hareketli eklem bölgelerinde görülür.
Kırılan yer bacak veya kolda ise atel uygulanır. (Bir malzeme ile kırılan yerin sabitlenmesi)
Kemik vücudun dışına çıkmışsa üzeri temiz bezle örtülür kemiğe dokunulmaz.
Bacak kırıklarında uygulanacak atelin boyu topuktan kalçaya kadar olması gerekir.
KOMA NEDİR
Uzun süreli bilinç kaybıdır. Hasta komadayken hiçbir uyarana tepki vermez. Bilinç tamamen kapalıdır sadece solunum vardır.
*** Bilinci olmayan sadece solunumu olan hastaya koma pozisyonu verilir.
*** BUNLARI BİLELİM
Yaralının araçtan çıkarılmasında kullanılan en iyi yöntem RENTEK manevrasıdır.
Sedye ile taşımalarda baş gidilen yönde olur. Yokuş inip çıkarken baş yukarıda olmalıdır.
Vücut oksijensiz kaldığında ilk beyin etkilenir.
Kafaya alınan darbelerde hastada konuşma bozukluğu, uyku hali ve bulantı kusma görülür.
Göze cisim batması durumunda batan cisim çıkarılmaz.
Burnunda, kulağında kanaması olanlara şok pozisyonu verilmez.
