BAZI TANIMLAR
Trafik: Yayaların, hayvanların ve araçların karayolu üzerindeki hal ve hareketlerine TRAFİK denir.
Otomobil: Sürücüsü dahil en fazla 9 koltuğu olan ve yolcu taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır.
Otobüs: Yolcu taşımacılığında kullanılan, sürücüsü dahil 9’ dan fazla oturma yeri olan motorlu taşıttır. Sürücüsü dahil oturma yeri 9 ile 17 arasında olanlara minibüs denir. 17 den fazla oturma yeri olanlar büyük otobüstür.
Kamyonet: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3,5 tonu geçmeyen ve eşya veya yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır.
Kamyon: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3,5 tondan fazla olan ve eşya veya yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır.
Çekici: Römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş yük taşımayan motorlu araçlardır.
Römork: Motorlu araçla çekilen insan veya yük taşımak için imal edilmiş motorsuz araçlardır.
Yarı römork: Bir kısmı motorlu taşıt veya araç üzerine oturan, taşıdığı yükün ve kendi ağırlığının bir kısmı motorlu araç üzerinde taşınabilen römorktur.
Taşıt Katarı: Birbirine bağlanmış en çok 2 römorktan oluşan araçlardır.
Umum Servis Aracı: Okul taşıtları ile personel servis araçlarının birlikte değerlendirilmesidir.
Gabari: Araçların, uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçüdür.
Araçların genişliği 2,55 m yüksekliği 4 m’ den fazla olamaz.
Azami uzunluk: Aracın cinsine dingil sayısına göre 12m ile 22 m. Arasında değişkenlik gösterir.
Sürücü: Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir aracı kullanan kişidir.
Şoför: Karayolunda, ticari bir motorlu taşıtı süren kişidir.
Trafikten Men: Trafik zabıtasınca, kanunda belirtilen hallerde araç ile ilgili belgelerin alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek trafikten alıkonulmasıdır.
Durma: Kırmızı ışık, yetkililerin dur işareti, yol kapanması gibi her türlü trafik zorunlulukları nedeni ile aracın durdurulmasıdır.
Duraklama: Trafik zorunlulukları dışında araçların, insan indirmek ve bindirmek, eşya yüklemek, boşaltmak veya beklemek amacı ile kısa bir süre için durdurulmasıdır.
Park etme: Araçların, durma ve duraklaması gereken haller dışında bırakılmasıdır.
NOT: Yükleme esnasında yük, aracın önünden 1 m arkasından 2 m’ den fazla taşması yasaktır.
ARAÇ SINIFLARI
M Sınıfı Araçlar (YOLCU TAŞIYAN ARAÇLARDIR)
M 1 Sınıfı: Sürücüsü dahil en fazla 9 koltuklu araçlardır.
M 2 Sınıfı: Sürücüsü dahil 9 koltuktan fazla oturma yeri olan ve azami ağırlığı 5 tonu aşmayan motorlu araçlardır.
M 3 Sınıfı: Sürücüsü dahil 9 koltuktan fazla oturma yeri olan ve azami ağırlığı 5 tondan fazla olan motorlu araçlardır.
N Sınıfı Araçlar (YÜK TAŞIYAN ARAÇLARDIR)
N 1 Sınıfı: Azami ağırlığı 3,5 tonu aşmayan, motorlu yük taşıma araçlarıdır.
N 2 Sınıfı: Azami ağırlığı 3,5 ton ile 12 tona kadar olan yük taşıma araçlarıdır.
N 3 Sınıfı: Azami ağırlığı 12 tonu aşan yük taşıma araçlarıdır.
NOT: M 3 sınıfı Otobüs ile N 3 sınıfı Kamyon ve Çekicilerde HIZ SINIRLAYICI CİHAZ kullanılması zorunludur.
GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜ SIRALAMASI
Geçiş üstünlüğü: Görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama ve yasaklarına bağlı olmama durumudur.
1. Ambulans ve özel amaçlı taşıtlarla, yaralı ve acil hasta taşıyan diğer araçlar
2.Organ ve doku nakil araçları,
3. İtfaiye
4. Polis, Jandarma ve asayişte görevli zabıta araçları
5. Kar ve buz mücadelesi yapan kuruluşa ait araçlar
6. Afet ve acil durum araçları
7. Doğalgaz acil müdahale araçları
8. Hükümlü nakil araçları
GEÇİŞ HAKKI KURALLARI
Geçiş hakkı: Yayaların ve araç kullananların, diğer yaya ve araç kullananlara göre yolu kullanmadaki öncelik sırasıdır.
Trafik polisi, trafik işaret levhası veya ışıklı işaret cihazları bulunmayan kontrolsüz kavşaklarda;
1- Önce EN SAĞDAKİ araç geçer. ( Her araç kendi sağındaki araca yol verir.)
2- Dönüş yapan sürücüler, doğru geçmekte olan araçlara yol verir.
3- Motorsuz araç sürücüleri, motorlu araçlara yol verir.
4- Traktör ve iş makinesi sürücüleri, diğer motorlu araçlara yol verir.
5- Kurallara uygun olarak karşıya geçen yayalara yol verir.
6- Tali yoldan anayola çıkan sürücüler anayoldan gelen araçlara yol verir.
7- Dönel kavşağa gelen sürücüler dönel kavşak içindeki araçlara yol verir.
8- Tramvay hattı bulunan karayoluna çıkan sürücüler, bu yoldan geçen tramvaya ve araçlara yol verir.
9- Bütün sürücüler geçiş üstünlüğüne sahip araçlara yol verir.
10- Düz eğimsiz, dar taşıt yollarında aksini gösteren bir trafik işareti yoksa:
Otomobil – Minibüs – Kamyonet – Otobüs – Kamyon – Arazi Taşıtı – Lastik Tekerlekli Traktör – İş Makinelerini sürenler bu sıraya göre kendinden önceki araca yol verir.
11- Eğimli iki yönlü karayolunda (rampada); inen araç çıkan araca yol verir.
EHLİYETE EL KONULAN DURUMLAR
Ayrıca %30 ve %50 hız sınırlarını bir yıl içinde 5 defa aşan sürücülerin ehliyetlerine 1 YIL el konulur. 5 yıl içinde tekrar 5 kez aşanların ehliyetleri İPTAL olur.
Drift atanların ehliyetleri 60 GÜN alınır. 5 yıl içinde tekrar olursa ehliyet İPTAL olur.
*** BUNLARI BİLELİM
Yazılan trafik cezası 30 gün içinde ödenmelidir.
Trafik cezası 15 gün içinde ödenirse yüzde 25 indirim uygulanır.
Gününde ödenmeyen trafik cezasına aylık yüzde 5 faiz uygulanır.
*Ticari Araçların ilk bir yaş sonunda ve devamında yılda bir periyodik muayene olması zorunludur.
TRAFİK İŞARETLERİNE UYMA SIRASI
1.Trafik görevlisinin işaretleri
2. Işıklı trafik işaretleri
3.Trafik işaret levhaları
4. Yol çizgileri
TRAFİK POLİSİNİN HAREKETLERİ
BAZI LEVHALAR VE ANLAMLARI
NOT: Otoyollardaki levhalar YEŞİL renklidir.
TAKİP MESAFESİ
Normal havalarda takip mesafesi hızın yarısı kadar metredir. ÖRNEK: 100 km ile giden öndeki araca 50 m yaklaşabilir.
Takip mesafesi süre olarak 2 saniyedir.
Takip mesafesi kuralına 88-89 kuralı da denir.
Sisli, yağmurlu vs. havalarda takip mesafesi 3 – 4 saniyeye, karda 6 saniyeye arttırılır.
Tehlikeli madde taşıyan araçlar, yerleşim yerleri dışında diğer araçları 50m.den daha yakın mesafede takip edemezler.
OKUL TAŞITLARI
1-Okul taşıtına öğrenci inip-binerken aracın arkasındaki “DUR” ışığının yanması gerekmektedir.
2-Okul taşıtının ‘DUR’ ışığının yandığını gören diğer sürücüler okul taşıtını geçmemelidir.
3-Okul taşıtlarında öğrencilerin kolayca yetişebileceği camlar ve pencereler sabit olacaktır.
ARIZALI ARAÇLARIN İŞARETLENMESİ VE ÇEKİLMESİ
Aracın ön ve arkasına 30 metre mesafeye, diğer araç sürücülerinin 150m. mesafeden görebilecekleri şekilde birer reflektör veya kırmızı ışıklı cihaz konulmalıdır.
Otobüs, kamyon ve çekicilerde, 150x25cm. ebadında ENGEL İŞARETİ ile işaretleme yapılmalıdır.
Tehlikeli madde taşıyan araçlarda işaretleme işleminden sonra aracın gözetim altında tutulması zorunludur.
Çekilen aracın ağırlığı çeken aracın taşıma sınırından fazla olmamalıdır.
Her iki araçta da yük ve yolcu olmamalıdır.
Araçlar çelik çubuk, çelik halat veya zincirle bağlanarak çekilmelidir.
Çekilen aracın freni bozuksa 1 metrelik çelik demir ile bağlantı yapılır.
Arızalı araç çekilirken halatın uzunluğu en fazla 5 m. olabilir.
Halat 2,5 m. den uzunsa araya kırmızı bez vs. bağlanır.
Bağlanan kırmızı maddenin ebatları en az 20 x 20 cm olmalıdır.
Freni bozuk araçlar araya 1 m. uzunluğunda çeki demiri konularak saatte en fazla 15 km. hızla çekilebilirler.
Fren arızasından başka bir arızası varsa saatte en fazla 20 km. hızla çekilebilirler.
TÜRKİYE’ DE ARAÇLARIN UYMASI GEREKEN YASAL HIZ SINIRLARI
Araçlara römork takıldığında hız sınırları 10 km düşer. Örneğin kamyona römork takıldığında bölünmüş yolda hız sınırı 85 km den 75 km ye düşer.
***Tehlikeli madde taşıyan araçlar park edilirken diğer araçlarla arasında 20 m mesafe olması gerekir.
***Tehlikeli madde taşıyan araçların yüklenmesi ve boşaltılması esnasında 30 m çevresinde sigara içmek, çakmak vb. yakmak yasaktır.
Tehlikeli madde taşıyan araçlar şehirlerarası yolda öndeki aracı en az 50 m mesafeden takip edebilirler.
ARAÇLARDA BULUNDURULMASI ZORUNLU ARAÇ VE GEREÇLER
Taksimetre (ticari taksilerde), reflektör (2 Adet), stepne (yedek lastik), tekerlek takozu, yedek malzeme ve takımlar, il yardım çantası
Yangın söndürme cihazı: Otomobil, minibüs ve kamyonetlerde 1 kg lık 1 adet
Otobüs, kamyon ve çekicilerde 6 kg lık 1 adet,
Tehlikeli madde taşıyan araçlarda 6 kg lık 2 adet
Engel işareti: Otobüs, kamyon, çekicilerde 150 x 25 cm ebadında bir adet.
Takograf: Otobüs, kamyon ve çekicilerde bulunması zorunludur.
Takograf kayıtlarının araçta 1 ay firma tarafından da 1 yıl saklanması zorunludur
ARAÇ İŞLETENLERİN GÖREVLERİ
1-Firma yetkililerin şoförlerinin ceza puanlarını 6 ayda bir Emniyet Genel Müdürlüğünden sorgulamak ve 50 ve üzerinde ceza puanı alan şoförlerine eğitim vermek zorundadır.
2-Otobüs, kamyon ve çekici türü araçlarda takograf cihazı bulundurmaları gerekmektedir.
3-Takograf kayıtlarını 1 yıl süreyle iş yerlerinde iş yerleri yoksa araçlarında saklamaları gerekmektedir.
ŞOFÖRLERİN GÖREVLERİ
1-Mesleki yeterlilik belgesi (SRC) ve psikoteknik belgesi alarak araç kullanmak.
2-Zorunlu olduğu halde takografı bulunmayan veya arızalı olan aracı trafiğe çıkarmamak.
3-Takograf kayıtlarını 1 ay süreyle araçlarında saklamaları gerekmektedir.
NOT: Kavşaklara yaklaşırken yerleşim yerleri dışında 150 m, yerleşim yerleri içinde 30 m mesafe içinde şerit değiştirmek yasaktır.
ÇALIŞMA ve DİNLENME SÜRELERİ
1 GÜNDE en fazla 9 saat araç kullanılabilir.
Devamlı olarak 4,5 saat araç kullanılabilir.
4,5 Saatlik kullanımdan sonra 45 dakika mola vermek zorunludur.
4,5 saat dolmadan mola verilecekse en az 15 dakika mola verilebilir.
Molalar günlük dinlenme süresini etkilemez.
Şoförler haftada 6 gün çalışır. 1 gün istirahat etmek mecburidir.
Haftalık çalışma süresi 56 saattir.
Birleşik iki haftada en fazla 90 saat araç kullanılabilir.
Günlük kesintisiz dinlenme süresi 11 saattir. Dinlenme süresi kesintiye uğrarsa 1 saat daha eklenerek 12 saate çıkar.
11 saatlik kesintisiz dinlenme süresi haftada en fazla 3 kez 9 saate indirilebilir.
Çift şoförlerde 30 saatlik sürede her iki şoför de 8 er saat kesintisiz dinlenmek zorundadır.
ASLİ KUSUR SAYILAN HALLER
Kırmızı ışıkta geçmek
Trafik yetkilisinin dur emrine uymamak
Taşıt giremez işaret levhası olan yol bölümlerine girmek
Araçlara arkadan çarpmak
Geçme yasağı olan yerlerden geçmek
Doğrultu değiştirme ve manevralarını yanlış yapmak
Karşı şeride tecavüz etmek
Kavşaklarda geçiş önceliğine uymamak
Kaplamanın dar olduğu yerlerde geçiş önceliğine uymamak
Manevraları düzenlenen genel şartlara uymamak
Kurallara uygun olarak park etmiş araçlara çarpmak
Yerleşim yeri dışındaki karayollarının taşıt yolu kısmı üzerinde zorunlu haller dışında duraklama yapmak ya da park etmek
Bölünmüş karayollarında karşı yönden gelen trafik için ayrılmış yol bölümlerine girmek
ADLİ KUSUR SAYILAN HALLER
Sürücü belgesi olmadan araç kullanma
Uyuşturucu veya keyif verici madde alarak trafiğe çıkma
Kaza yerini terk etmek
Alkollü araç kullanmak
